Ticari Araç Yatma Parası ve Kazanç Kaybı Davası

Ticari Araç Kazanç Kaybı Nedir?

Ticari araç kazanç kaybı, bir ticari aracın trafik kazası, arıza veya diğer zararlı olaylar sonucunda kullanım dışı kalması nedeniyle meydana gelen gelir kaybını ifade eder. Bu ticari araç kazanç kaybı, aracın iş süreçlerine olan etkisi, işin aksaması ve gelirlerin azalması gibi çeşitli faktörleri içerir. Böylelikle aracın onarım sürecinde yaşanan iş kaybı ve müşteri memnuniyeti eksiklikleri, işlerin aksamaması için ek önlemler alınır. Bu önlemler kapsamında işletmeler genellikle geçici araç kiralama, ek iş gücü sağlama veya alternatif lojistik çözümler kullanarak iş süreçlerini devam ettirmeye çalışırlar. Ayrıca, kazanç kaybının tazmin edilmesi amacıyla sigorta talepleri veya hukuki başvurular yapılarak, yaşanan gelir kaybının ve ek maliyetlerin karşılanması sağlanabilir.  Bahsi geçen bu süreçte, kaybın doğru ve detaylı bir şekilde belgelenmesi ve raporlanması, tazminat taleplerinin kabul edilmesi kritik öneme sahiptir. Bu nedenle ticari araç kazanç kaybının tazmin edilmesi sürecinde, aracın kullanım dışı kaldığı süre boyunca işletmenin yaşadığı maddi zararların ve ek maliyetler detaylı şekilde hesaplanır ve sigorta şirketlerinden talep edilir. 

Ticari Gün Kaybı Nasıl Alınır?

Kazanç kaybı anlamına da gelen ticari gün kaybı, bir ticari aracın trafik kazası, arıza veya diğer nedenlerle kullanım dışı kalması sonucu meydana gelen gelir kaybını ifade eder. Bu  kaybın tazmin edilmesi için aşağıdaki prosedürleri takip etmeniz gerekir. Böylelikle kazanç kaybı davasında olumlu sonuçlar elde edebilirsiniz.

• Olayın Detaylı Belgelendirilmesi:Araç kazanç kaybı davalarında ilk olarak, aracın kullanım dışı kaldığı dönemindeki  kaza veya arızanın detaylarını ve iş süreçlerine etkilerini belgelerle doğrulamak gerekir. Bu sebeple kaza raporları, onarım faturaları, bakım kayıtları ve araç kullanımına dair diğer ilgili belgeler ivedilikle toplanmalıdır.
• Hasar ve Kaybın Tespit Edilmesi: Ardından aracın ne kadar süre boyunca kullanılamadığını ve bu sürede yaşanan gelir kaybını belirlemek için bir hasar tespit raporu hazırlanmalıdır. Bu rapor, aracın onarım süreci, araç kullanım dışı kalma süresi ve ticari faaliyetlerdeki aksaklıkları ayrıntılı olarak ortaya koymalıdır. 
• Kazanç Kaybının Hesaplanması: Aracın kullanım dışı kaldığı süre boyunca iş yapamama durumu nedeniyle yaşanan gelir kaybı hesaplanmalıdır. Bu hesaplama, aracın günlük gelir katkısının belirlenmesi ve kullanım dışı kaldığı gün sayısı ile çarpılması ile yapılır. İşletmenin geçmiş performans verileri bu hesaplamada temel oluşturur. Bunun yanında araç değer kaybı durumu varsa bu durumda hesaplamaya katılarak bir hesaplama ortaya çıkarılmalı. Bu konuda detaylı bilgiye sahip olmak için “Araç Değer Kaybı” sayfasını inceleyebilirsiniz.
• Sigorta Başvurusu: Eğer aracınızın sigortası varsa, kazanç kaybını tazmin etmek için sigorta şirketine başvuruda bulunabilirsiniz. Sigorta poliçenizin ticari araç kazanç kaybını kapsayıp kapsamadığını kontrol edin ve gerekli belgelerle birlikte sigorta şirketine başvurun.
• Hukuki Yolların Kullanılması: Eğer sigorta şirketi talebinizi reddederse veya tazminat miktarında anlaşmazlık yaşanırsa, kazanç kaybı davasına başvurabilirsiniz. Bu durumda, bir avukattan destek alarak tazminat talebinizi mahkemeye taşıyabilir ve kaybının tazmin edilmesini talep edebilirsiniz.

Kazanç Kaybı Tazminatı Kimler İçin Geçerlidir?

Kazanç kaybı davası kapsamında elde edilen ticari araç kazanç kaybı tazminatı, genel olarak  ticari araçları işletme amacıyla kullanan kişiler, kurum yada kuruluşlar için geçerlidir. Bu doğrultuda gelir kaybı tazminatının geçerli olduğu grupları 3 kategoride inceleyebiliriz. Bunlar; Ticari araç sahipleri, Şirketler ve işletmeler ve bağımsız/ freelance çalışanlardır.

1. Ticari Araç Sahipleri: Gelir kaybı tazminatı kapsamında, hak elde edebilecek gruplar arasında ticari araç sahipleri  ilk sırada yer almaktadır. Bu noktada Yük taşımacılığı, yolcu taşımacılığı veya benzeri ticari faaliyetler için kullanılan araçların sahipleri, aracın kullanılamaz hale gelmesi durumunda kazanç kaybı tazminatı talep edebilirler.
2. Şirketler ve İşletmeler: Gelir kaybı tazminatı kapsamında bir diğer hak elde edebilecek grup ise, Taşımacılık, lojistik, servis ve benzeri ticari faaliyetlerde bulunan şirketler ve işletmelerdir. Bu işletmeler yaşamış oldukları arızalar ve kazalarda, iş süreçlerinin aksaması sonucu gelir kaybı yaşarsa bu tazminatı talep edebilirler.
3. Freelance ve Bağımsız Çalışanlar: Ticari araçları, işlerini yürütmek amacıyla kullanan bağımsız çalışanlar veya serbest meslek sahipleri de, araçları kullanılamaz hale geldiğinde, kazanç kaybı tazminatı alabilirler.

Pert Olan Araç İçin Kazanç Kaybı Talebinde Bulunulabilir mi?

Gelir kaybı tazminatı kapsamında en çok merak edilen soruların başından gelen “Pert Olan Araç İçin Kazanç Kaybı Talebinde Bulunulabilir mi?” sorusu için kesin bir cevap vermek gerekirse, perte çıkmış ve plakasına pert hasar kaydı işlenmiş araçların, gelir kaybı tazminatı elde edemeyeceğini söyleyebiliriz. Çünkü bu bağlamda perte çıkmış olan aracın kaskosunun bağlı olduğu sigorta şirketi aracın o dönemki rayiç değerini hesaplayarak, araç sahibine araç yatma parası ödemektedir. Ancak pert olan araçlarda böyle bir durum söz konusu olmadığından, sigorta şirketi tarafından ticari araç yatma parası ödenememektedir. 

Ancak, bazı özel durumlarda, örneğin aracın pert olmadan önce uzun süreli kullanıma uygun olmadığı ve bu nedenle gelir kaybı yaşandığı gibi durumlar, hukuki yollarla incelenebilir. Bu tür durumlar genellikle mahkemeye başvurularak veya sigorta şirketiyle müzakereler yoluyla değerlendirilir. Özellikle aracın pert olmasından önce yaşanan gelir kaybı, aracın ticari işlevinin kesilmesinden dolayı detaylı olarak belgelenmiş ve hesaplanmış olması gerekir.

Ticari Kazanç Kaybı Kimden Alınır?

Ticari kazanç kaybı kapsamında merak edilen bir diğer soruda, ticari kazanç kaybının kimden alınacağıdır. Bu bağlamda, tazminat talebi genellikle araç sahibinin kasko poliçesi kapsamında sigorta şirketinden yapılır. Bu nedenle, ticari araç sahibi kazanç kaybını tazmin edebilmek için öncelikle aracın kasko sigorta şirketine başvurur. Yapılan bu başvuru sonucunda da  Sigorta şirketi, kazanç kaybının gerçek boyutunu değerlendirir ve gerekli incelemeleri yaparak tazminat ödemesi gerçekleştirir. Bunun yanı sıra bazı durumlarda aracın kullanım dışı kalmasından dolayı yaşanan  gelir kayıpları, kazanın kusurlu tarafının sigorta şirketinden de talep edilebilir. Böylelikle kazanın sebep olduğu iş kaybı ve gelir kaybının tazmin edilmesi sağlanabilir. 

Ticari Kazanç Kaybı Sigortadan Talep Edilebilir mi?

Ticari araç kazanç kaybı bağlamında merak edilen ve sıklıkla karıştırılan bir diğer soruda, “Ticari Kazanç Kaybı Sigortadan Talep Edilebilir mi?” sorusudur. Bu soruya cevabımız edilemezdir. Bunun temel nedeni, sigorta poliçelerinin kapsamının ve teminatlarının, poliçeye ve sigorta şirketine göre değişiklik göstermesidir. Ticari araçların sigorta poliçelerinde, genellikle kasko teminatı altında araç onarım masrafları, hasar ödemeleri ve bazı durumlarda iş kaybı tazminatları yer alır. Ancak, her sigorta poliçesi kazanç kaybını kapsamayabilir. Bu noktada da ticari araç kazanç kaybı, kazada yüksek kusuru bulunan aracın, ruhsat sahibinden temin edilir. Bu sayede adil bir gelir kaybı tazminatı elde edilir. 

Kazanç Kaybı Tazminatı Ne Kadar Sürede Alınabilir?

Kazanç kaybı davası kapsamında, ticari araç kazanç kaybı tazminatının ne kadar sürede alınabileceği, çeşitli faktörlere bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Bu nedenle kazanç kaybı tazminatı talebinin ne zaman ve nasıl yapıldığı önemlidir. Tam bu noktada  gerekli belgeler ve  raporlar ivedilikle ve eksiksiz bir şekilde sigorta şirketine sunulması gerekir. Sunum aşaması geçtikten sonra sigorta şirketleri, kazanç kaybı talebini değerlendirmek için genellikle bir inceleme süreci yürütürler. Bu süre sigorta şirketinin iç prosedürlerine ve ilgili belgelerin tamlığına bağlı olarak değişir. Ancak ortalama olarak birkaç hafta ile birkaç ay arasında değişebilir. Aksi halde talep edilen belgelerde eksiklikler veya anlaşmazlıklar varsa, bu durum tazminat sürecini uzatabilir. 

Belgeler tam olduğu takdirde, ödeme süreci başlar. Ödeme süreci ise,  sigorta şirketinin işlem hızına ve ödemeyle ilgili düzenlemelere bağlı olarak birkaç gün ile birkaç hafta sürebilir. Bu nedenle total de kazanç kaybı süreci oldukça değişkenlik göstermektedir. Bu nedenle daha net ve kesin bir bilgi almak için kazanç kaybı davası ile ilgilenen uzman bir hukuk profesyonelinden yardım almanızı öneririz.

Ticari Kazanç Kaybı Hesaplama

Ticari kazanç kaybı kapsamında hesaplama yapılırken ilk olarak, aracın onarımda kaldığı günün maliyeti ve günlük kira bedelinin belirlenmesi gerekir.  Bu aşamada, aracın işletme sürecinde sağladığı günlük gelir ve onarım sürecinde yerine kiralanabilecek benzer bir aracın maliyeti dikkate alınır. Eğer araç yerine geçici bir araç kiralanmışsa, bu kiralama bedeli de kazanç kaybı hesaplamasında önemli bir unsur olarak değerlendirilir. Ayrıca, aracın faaliyet gösterdiği sektör ve piyasadaki koşullar da göz önünde bulundurularak, iş kaybından kaynaklanan gelir kaybı detaylı bir şekilde hesaplanır. Bu hesaplamalar, genellikle uzmanlar tarafından yapılır ve elde edilen sonuçlar, tazminat talebinin dayanağını oluşturur.  Aracın onarım sürecinin uzaması veya alternatif bir çözümün bulunamaması durumunda, kazanç kaybı tazminatının miktarı artabilir. Hesaplanan bu tutar, sigorta şirketine veya kazada kusurlu olan tarafın sigorta şirketine başvurarak tazmin edilebilir. 

Özellikle filo kiralama şirketlerinde uzun dönemli kiralama yapılan araçlar,  belli bir sene sürelik kiralanır. Bu nedenle sözleşme içerisinde kira süresinin uzun olması durumuna göre aylık kira bedeli de aynı miktarda azaltılabilir. Ancak bunu yaparken aracın markası, modeli ve aynı segmente ait araçların kaza tarihindeki günlük emsal kira bedelleri baz alınmalıdır. 

Mahrumiyet Bedeli ve Ticari Kazanç Kaybı Arasındaki Fark Nedir?

Gelir kaybı tazminatı kapsamında mahrumiyet bedeli ve ticari kazanç kaybı oldukça karıştırılan iki farklı kavramdır. Bu kavramlar kapsamında Mahrumiyet bedeli, genellikle bir malın veya aracın kullanılamaması nedeniyle yaşanan gelir kaybını tazmin etmek amacıyla ödenen tazminatı temsil ederken, ticari kazanç kaybı ticari amaçlarla kullanılan araçlar için geçerli olan bir tazminat türünü ifade etmektedir. Bu bağlamda, kaza sonrasında araç tamirde olduğu gün boyunca o araç kullanılmama durumunda ise kaybedilen gelir ya da fırsatlar için talep edilen tazminat türü mahrumiyet bedelini temsil etmektedir. Ticari kazanç kaybı ise aracın trafik kazası, arıza ya da başka bir neden sonrasında faaliyet dışı kalması durumunda, işletmenin bu araçtan elde etmeyi beklediği gelirin maddi karşılığıdır. Bu doğrultuda araç mahrumiyet bedeli, bir malın kullanımından mahrum kalınan her durumda talep edilebilen bir tazminattan, ticari kazanç kaybı ise özellikle ticari faaliyetleri aksayan işletmeler için, daha spesifik olarak ticari araçların kazaya karışması durumunda talep edilen bir tazminattır.

Ticari Kazanç Kaybı Zaman Aşımı

Ticari kazanç kaybı davası talebinde bulunmak isteyenler için zaman aşımı süresi oldukça önemlidir. Türk Borçlar Kanunu’na göre, ticari gelir kaybı tazminatı taleplerinde genel zaman aşımı süresi 2 yıldır. Bu süre, zarar gören tarafın, zarar ve tazminat yükümlüsü olan kişiyi öğrendiği tarihten itibaren başlar. Ancak, kazanç kaybına yol açan trafik kazası gibi durumlarda, haksız fiil nedeniyle doğan zararlarda genel zaman aşımı süresi 10 yılı bulabilmektedir.  Bu durumda, eğer zarar gören taraf, zararı öğrendikten sonra 2 yıl içinde dava açmamışsa, 10 yıllık genel zaman aşımı süresi devreye girer.

Zaman aşımı süresi, zarar görenin tazminat talebinde bulunma hakkını kaybetmesine yol açabileceğinden, sürecin dikkatle takip edilmesi önemlidir. Ticari kazanç kaybı tazminatı talep eden taraf, bu süreler içinde dava açmadığı takdirde, karşı taraf zamanaşımı itirazında bulunabilir ve mahkeme tazminat talebini reddedebilir. Bu nedenle, ticari kazanç kaybına uğrayan tarafın tazminat taleplerini zamanında yapmaları ve hukuki süreçleri titizlikle yönetmeleri gerekmektedir. Ayrıca, ticari kazanç kaybı talebinde bulunmadan önce mutlaka uzman bir avukata danışılması, zaman aşımı riskinin önlenmesi için faydalı olacaktır.

Kazanç Kaybı İtiraz Dilekçe Örneği

[Sigorta Şirketinin Adı] Sigorta Şirketi Genel Müdürlüğü Adres: [Şirket Adresi] Tarih: [Gün/Ay/Yıl]

Konu: Kazanç Kaybı Tazminatı İtirazı

Sayın Yetkili,

[Sigorta Şirketi Adı] tarafından [Poliçe Numarası] numaralı sigorta poliçesi kapsamında yapılan [Kazanç Kaybı Tazminatı/Hasar Ödemesi] ile ilgili olarak, tarafıma bildirilen tazminat miktarına itiraz etmekteyim.

Kazanç kaybı nedeniyle yapılan incelemelerde tespit edilen ve tarafıma ödenmesi planlanan tutarın, zararımın tam karşılığını yansıtmadığını düşünmekteyim. Aşağıda belirttiğim gerekçeler doğrultusunda, tazminat tutarının yeniden değerlendirilmesini ve mağduriyetimin tam anlamıyla giderilmesini talep ediyorum:

1. Onarım Süresi ve Kapsamı: Aracımın onarım süresi ve iş süreçlerine olan etkisi göz önünde bulundurulduğunda, hesaplanan kazanç kaybının yetersiz olduğu düşüncesindeyim. Onarımın gerektirdiği süre boyunca işlerimin aksaması nedeniyle oluşan gelir kaybı, tarafınıza sunduğum belgelerde detaylı olarak açıklanmıştır.
2. Günlük Kazanç Hesaplaması: [Sigorta Şirketi Adı] tarafından yapılan günlük kazanç hesaplamasının, gerçek gelirlerimi tam anlamıyla yansıtmadığını belirtmek isterim. Bu konuyla ilgili belgeler ek olarak sunulmaktadır.
3. Ek Maliyetler: Onarım süresince işlerin aksamaması için kiralanan araç ve iş gücü maliyetleri gibi ek giderler de göz önüne alındığında, tazminat miktarının bu ek maliyetleri karşılamadığını belirtmek isterim.

Bu nedenlerle, tarafıma bildirilen kazanç kaybı tazminatının yeniden gözden geçirilmesini ve zararımın tam anlamıyla karşılanmasını talep etmekteyim. İlgili itirazımın incelenerek en kısa sürede tarafıma bilgi verilmesini rica ederim.

Gereğinin yapılmasını saygılarımla arz ederim.

Saygılarımla,      

Ekler:

1. Onarım Faturası
2. Gelir Kayıplarıyla İlgili Belgeler
3. Ek Maliyetler ve Masraflar

                                                                                                                                  Tarih 

                                                                                                                                              Başvuran ***** Vekili

                                                                                                                                                  İsim Soyisim

                                                                                                                                                           İmza

Kazanç Kaybı Davası Görevli Mahkeme

Araç mahrumiyet bedeli davalarında görevli mahkeme ve yargıtay icrahatlarınca ikiye ayrılmaktadır.  Bu kapsamda eğer kazanç kaybı davası   yalnızca ruhsat sahibine veya sürücü yanında ruhsat sahibine de yöneltilmiş ise Asliye Ticaret Mahkemesinin kapsamı alanına girer.  Fakat ruhsat sahibi gerçek kişi ise bu durumda dava Asliye Hukuk Mahkemesinin kapsamı alanına girer. 

Kazanç Kaybı Yargıtay Kararları

Gelir kaybı kapsamında yargıtayın vermiş olduğu belli başlı kararlar mevcuttur. Bu kararlar, kazanç kaybı davası kapsamındaki içtihatları oluşturur. Bu bağlamda, mağdurun kazanç durumu, kazanın etkileri, çalışamaz hale gelme süresi, geçici ya da kalıcı iş göremezlik durumu gibi faktörler dikkate alınır. Kazanç kaybı davası kapsamında alınan yargıtay kararları şunlardır;

• Bu tazminatın/kazanç kaybının tazmini hususunda kazada kusuru bulunan araç sahibi ve sürücüsü müteselsil olarak sorumludur. (Yargıtay 17. Hukuk Dairesi’nin 24/10/2016 gün ve E:2014/10760 K:2016/9238 ve 25.12.2019 gün ve E:2018/24, K:2019/12495 sayılı kararları)
•  Ticari kazanç kaybı/araç mahrumiyet tazminatının, Yargıtay 17. Hukuk Dairesi’nin 09.12.2019 gün ve   E:2017/5583, K:2019/11651 sayılı kararda belirtildiği üzere; “Davacının zararının, aracın makul tamir süresi ile aynı vasıftaki aracın kiralanması için gerekli bedelin ne kadar olduğu belirlendikten sonra, davacının aracını kullanamadığı döneme ilişkin olarak bakım giderleri ve tasarruf ettiği miktarlar da düşülmek suretiyle hesaplanması” gerekmektedir.
• Kazada hasara uğrayan aracın tamir süresince kullanılamaması nedeniyle, talep edilen ikame araç bedeli (iş kaybı bedeli) zorunlu mali sorumluluk sigortası teminatı dışında kaldığından, sigorta şirketlerinin bu zarardan sorumlu tutulması mümkün değildir. (Yargıtay 17. Hukuk Dairesi’nin 19.04.2018 gün ve E:2017/5631, K:2018/4390 sayılı kararı)